خاچکار (هنر سنگ تراشی های صلیبی/Khachkar)

خاچکار، استل‌ها یا سنگ‌نگاره‌هایی هستند که هنرمندان  و گروه‌های پرانده ارمنیان بر سطح سنگ می‌تراشند. ارتفاع خاچکار‌ها تا یک و نیم متر نیز می‌رسد و همواره یک صلیب در مرکز آن قرار گرفته که اطرافش با طرح‌ها و موتیف‌های گیاهی- هندسی، قدیسان، حیوانات و نماد خورشید و چرخ گردون زینت داده شده. جنس آن‌ها غالبا از سنگ‌های محلیست که به وسیله‌ی اسکنه و قلم های تیز و چکش و رنگ به آن فرم می دهند.

بعد از طراحی و صیقل و آماده سازی خاچکار، طی مراسم آیینی کوچکی، بر پا می شود.

نقش اصلی این استل‌ها، در مرکز محل عبادت، قرار رفتن به عنوان سنگ یادبود و وسیله‌ای برا تسهیل ارتباط روحانیون با عامه مردم بود.

مردم بر این باورند که خاچکارها، نیرویی مقدس ایجاد می کنند و می‌تواند محافظ مردم باشد، به آن‌ها کمک کند و پیروزی و آزادی به آن‌ها ببخشد.

تا کنون بیش از ۵۰۰۰۰ خاچکار در ارمنستان ساخته و برپا شده که هر کدام، ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد و هیچ یک مشابه دیگری نیست.

ساخت خاچکار‌ها بین اساتید ساخت این سازه، نسل به نسل منتقل شده است.