نشست تخصصی میراث فرهنگی ناملموس در سه پنل برگزار شد
نشست تخصصی میراث‌فرهنگی ناملموس به مناسبت روز ملی تشکل‌ها و مشارکت‌های اجتماعی با سه محور شبکه‌سازی میان تشکل‌های مردم‌نهاد، گروه‌ها و داوطلبین در مواجهه با بحران‌ها، آگاهی‌افزایی و ظرفیت‌سازی برای پاسداری از میراث‌فرهنگی در سوانح طبیعی، نقش دستگاه‌های اجرایی، جوامع محلی و مسئولیت اجتماعی آنها در پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس در سوانح و بحران‌ها و ۱۵ سخنرانی برگزار شد.
نشست تخصصی میراث‌فرهنگی ناملموس (ICH) و مسئولیت اجتماعی در مواجهه با حوادث و سوانح با حضور آتوسا مومنی رئیس مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی، تحت نظارت یونسکو (مرکز میراث ناملموس تهران) صبح امروز یکشنبه ۲۲ مردادماه ۱۴۰۲ در پژوهشکده سوانح طبیعی برگزار شد.
شبکه‌سازی میان تشکل‌های مردم‌نهاد، گروه‌ها و داوطلبین در مواجهه با بحران‌ها، آگاهی‌افزایی و ظرفیت‌سازی برای پاسداری از میراث‌فرهنگی در سوانح طبیعی، نقش دستگاه‌های اجرایی، جوامع محلی و مسئولیت اجتماعی آنها در پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس در سوانح و بحران‌ها سه محور اصلی این نشست بود.
رییس مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی (مرکز میراث ناملموس تهران): برای حفظ میراث فرهنگی کشور باید تاب‌آوری و پایداری این میراث مورد توجه قرار گیرد.
در ادامه مراسم افتتاحیه، رئیس مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی اظهار داشت: برای حفظ میراث فرهنگی ملموس و ناملموس در برابر سوانح طبیعی باید افزایش پایداری و تاب‌آوری مورد توجه جدی قرار گیرد.وی گفت: کنوانسیون پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس متضمن حفظ حقوق بشر، احترام متقابل میان جوامع، گروه‌ها و افراد پایبند و منطبق بر اصول توسعه پایدار در تمام مناطق زمین است.
آتوسا مؤمنی در نشست تخصصی «میراث فرهنگی ناملموس و مسئولیت اجتماعی در مواجهه با حوادث و سوانح» افزود: در سال‌های اخیر با اشاره به تغییرات اقلیمی و گرم شدن زمین، بر ضرورت حفاظت از میراث فرهنگی برای نسل‌های آینده تأکید کرد.
رئیس مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی تحت نظارت یونسکو در این نشست تخصصی بر اقدامات حفاظتی و پاسدارانه موثر در این زمینه تأکید کرد و افزود: تمسک به قدرت نرم فرهنگ در بازآفرینی، تاب‌آوری و انعطاف‌پذیری در شرایط اضطراری باید مورد توجه دولت‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد قرار گیرد.
قائم مقام وزیر میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی : بدون شک دانش‌باوری و مهارت زیستی امروزه در قالب میراث فرهنگی آینده زیست انسان را کیفیت‌مند و کم مخاطره می‌کند.
در ادامه این نشست، رئیس مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس با اشاره به پیام علی دارابی قائم مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی یادآور شد: رخدادهای طبیعی که از آنها به‌عنوان «سانحه» یا «بحران» طبیعی یاد می‌کنیم پدیده‌هایی چند وجهی‌اند که در دوره‌ای کوتاه موجب آشفتگی یک نظام معیشتی مبتنی بر تعامل صحیح انسان و طبیعت می‌شود که از سویی زیست‌پذیری محیط و منابع سرزمینی آن را مضمحل می‌کند و از سویی دیگر منجر به ناکارآمدی ساختار یک نظام اجتماعی و نهادهای درون آن می‌شود و فشار روانی و اجتماعی منبعث از آن آنچنان وسیع و دربرگیرنده است که انگاره‌های متعارف زندگی و کنش‌های اجتماعی جوامع را در هم می‌شکند.
دارابی در این پیام تأکید کرده است: چالش‌های ناشی از این بحران‌ها در جوامعی که پیوندهای دانشی و تجربی با گذشته خود را به فراموشی سپرده‌اند، بروز می‌یابد. جوامعی که در فرآیند صنعتی و مدرن شدن تجارت، دانش‌ها، مهارت‌ها و آموزه‌های سرزمینی خود را به فراموشی جبران‌ناپذیری می‌سپارد و تجارب زیسته تاریخ‌مند خود را به بهای گزاف ترک الگوی‌های استقراری و زیست‌پذیری واگذار می‌کند، در معرض جدی این تهدیدها است.
قائم مقام وزیر میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی در این پیام اظهار داشت: بدون شک دانش‌باوری و مهارت زیستی امروزه در قالب میراث فرهنگی آینده زیست انسان را کیفیت‌مند و کم مخاطره می‌کند.
دارابی در پایان این پیام تصریح کرده است: امید دارم دستاوردهای این نشست در ترغیب و تعریف شایسته تحقق مسئولیت‌های اجتماعی در نظام‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه و بهره‌مندی از ظرفیت سازمان‌های مردم‌نهاد به مثابه حلقه واسط میان آنها؛ گامی موثر در بهره‌مندی از ظرفیت‌های شناختی میراث ناملموس بوده و زمینه پاسداری و تداوم آن را نیز فراهم کند.
امیرحسین گرکانی رئیس پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی با خیرمقدم به حاضران ابراز امیدواری کرد که برگزاری این نشست منجر به مدیریت کارآمدتر کشور در مواجهه با بحران‌ها و سوانح طبیعی شود .
او به قرابت مسئولیت اجتماعی و میراث‌فرهنگی ناملموس و اهمیت پاسخگویی به نسل آینده در پاسداری از میراثی که از گذشته به ما رسیده است، اشاره و ابراز امیدواری کرد این نشست‌ها تداوم داشته باشد.
گرکانی، مسئولیت اجتماعی را میراث‌ناملموس ایرانیان عنوان کرد و ادامه داد: ما در گذشته مسئولیت اجتماعی را به طرق مختلف در فرهنگ سرزمین‌مان داشته‌ایم که در حال حاضر کمرنگ شده است و کنار هم قرار دادن مسئولیت اجتماعی و میراث‌فرهنگی ناملموس نشانگر هوشمندی برگزارکنندگان است.
تاب‌آوری مهم‌ترین اصل زندگی در سرزمین بی‌قرار
سید محمد بهشتی نیز که در این نشست با موضوع «چالش‌های سیاستی در انجام تحقیق در حوزه مدیریت خطر حوادث و سوانح طبیعی» سخنرانی کرد، بیان کرد: ایران سرزمینی بی‌قرار است که در آن سیل و زلزله از گذشته به کرات در آن اتفاق افتاده است.
رئیس پیشین پژوهشگاه میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، تاب‌آوری را مهم‌ترین اصل زندگی در سرزمین بی‌قرار دانست که ما آن را به صفر رسانده‌ایم و ادامه داد: در گذشته مردم محلی در مواجهه با سوانح طبیعی اقدام به بازسازی و ساخت می‌کردند و منتظر دولت نمی‌مانند.
او با بیان اینکه تمدن و فرهنگ ما در این بی قراری پدید آمده است، ادامه داد: ما باید به یاد بیاوریم و از تجربیات غنی گذشته‌مان استفاده کنیم. ما در مواجهه با تغییرات اقلیم موفق‌ترین سرزمینی خواهیم بود، زیرا کیفیت مواجهه با بی‌قراری در جان و خمیره ما است.
بهشتی در ارتباط با نسبت میراث‌فرهنگی و سوانح، بیان کرد: نباید به‌عنوان امری سپری شده به فرهنگ نگاه کنیم، زیرا هر موضوعی سپری می‌شود به غیر از فرهنگ. متغیرها تغییر می‌کنند اما اصول ثابتی وجود دارد. سوانح و بی‌قراری‌ها جزو اصول ثابت این سرزمین هستند، ما باید رجوع کنیم به شیوه‌های مواجهه ثابتی که در این سرزمین و فرهنگ وجود داشته است.
شیدا مهنام مدیرعامل موسسه مسئولیت اجتماعی سلامت ایران از مهندس ضرغامی به‌عنوان تنها وزیری اسم برد که در موضوع مسئولیت اجتماعی و حمایت مرکز میراث‌فرهنگی ناملموس یونسکو در ایران بیعت واقعی کرده است.
او با اشاره به اینکه امروز دولت‌هایی پیشروتر هستند که میدان را برای بخش خصوصی، سمن‌ها و مردم باز می‌کنند ادامه داد: تعریف قدرت ملی آنجایی است که دولت کوچکتر شده، تنها نقش سیاستگذاری، ایجاد نظم و مانیتورینگ دارد و مردم بیشتر در صحنه حضور دارند و وظایف بر عهده سمن‌ها است.
مهنام ابراز امیدواری کرد که شبکه‌سازی ایجاد شده بین نهادهای دولتی و سمن‌ها اتفاق مبارکی را رقم بزند.
همچنین سه پنل تخصصی سیاستگذاری در حوزه میراث‌فرهنگی ناملموس و بهره‌گیری از مسئولیت اجتماعی و مدیریت سوانح، تجربیات میدانی زیسته در مواجه با بحران‌ها، سمن‌ها و مسئولیت اجتماعی برای پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس در بحران‌ها برگزار شد.
«پاسداری از میراث‌فرهنگی ناملموس در بحران‌ها» آتوسا مومنی، «ظرفیت‌سازی برای مسئولیت اجتماعی در مواجه با حوادث و سوانح در کشورهای در حال توسعه» سید امیرحسین گرکانی، «تاب‌آوری بر اتکا تجربه زیست در سرزمین ایران» سید محمد بهشتی، «چالش‌های سیاستی در انجام تحقیق در حوزه مدیریت خطر حوادث و سوانح طبیعی» حمیدرضا خانکه و «بازتعریف رابطه میراث‌فرهنگی و سوانح طبیعی» فاطمه داوری موضوعات اولین پنل این نشست بود.
«جایگاه حکمرانی محلی و نظامات اجتماعی در پیشگیری و مدیریت بحران بر بنیان تجربیات تاریخی» اسکندر مختاری، «آب و میراث‌فرهنگی ناملموس» بهرام نادی، «میراث‌فرهنگی ناملموس و مسئولیت اجتماعی در مواجهه با سوانح طبیعی» گارا مانچا چاریتادیپورا، «پس از سیل چگونه دیدگاه مبتنی بر میراث‌فرهنگی ناملموس در مدیریت بلایا ایفای نقش می‌کند؟» راهول گوسوامی نیز مباحث پنل دوم بود.
همچنین در سومین پنل‌های موضوع‌های «نقش نهادهای غیردولتی و سمن‌ها در مدیریت سوانح طبیعی با رویکرد ترویج میراث‌فرهنگی ناملموس» شیدا مهنام، «نقش تشکل‌ها در اجرای کنوانسیون ۲۰۰۳ یونسکو در زمینه میراث‌فرهنگی ناملموس: ایجاد تاب‌آوری در شرایط قبل و بعد از بحران» ژانت بلیک، «فاجعه سد و جونت ایتالیا، مطالعه موردی مدیریت بلایای طبیعی» مایکلا میسون و جوئله زامپارو، «باغستان؛ باغی برای زندگی» سمیه مراقی، «نقش انیمیشن در آموزش استفاده از میراث‌فرهنگی ناملموس و مسئولیت اجتماعی در مواجهه با سوانح و بحران‌ها» نگار امینی مطرح شد.