نشست تخصصی زیرمنطقهای میراث فرهنگی ناملموس و تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیمی به میزبانی اصفهان برگزار می‌شود
نشست تخصصی زیرمنطقهای «میراث فرهنگی ناملموس و تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیمی و تأثیرات آن در آسیای غربی و مرکزی، با تأکید ویژه بر نقش فعالان غیردولتی» در تاریخ ۲۵ تا ۲۷ مهرماه در اصفهان برگزار می‌شود.
دکتر آتوسا مومنی، رئیس مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای‌غربی و مرکزی، ضمن اعلام این خبر افزود: این نشست همزمان با ۱۷ اکتبر ۲۰۲۳ برابر با بیستمین سالگرد تصویب کنوانسیون ۲۰۰۳ پاسداری از میراث ناملموس یونسکو برگزار خواهد شد.
مومنی در ادامه از همکاری مرکز بین‌المللی شبکه‌سازی و اطلاع‌رسانی در مورد میراث فرهنگی ناملموس در منطقه آسیا و اقیانوسیه (ICHCAP)، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و مؤسسه باغ پارسی میراث زنده، در برگزاری این نشست خبر داد.
او با اشاره به برگزاری این نشست در تاریخ ۲۵ تا ۲۷ مهرماه یادآور شد: هدف اصلی از برگزاری این نشست، گردآوری و انتشار اطلاعات در مورد فعالیت‌های پاسدارانه و برنامه‌ریزی برای تدوین روش‌های مطالعه و تحقیق در خصوص پاسداری از میراث ناملموس با هدف شناسایی و ترویج اقدامات پاسدارانه مناسب است.
مومنی ضمن بیان این مطلب که مرکز میراث ناملموس تهران همچنین در نظر دارد با سایر مراکز مقوله دوم واقع در آسیا در حوزه میراث فرهنگی ناملموس به تبادل تجارب و اطلاعات بپردازد، خاطرنشان کرد: از سوی دیگر مرکز بین‌المللی شبکه‌سازی و اطلاع‌رسانی در مورد میراث ناملموس در منطقه آسیا و اقیانوسیه تلاش دارد در راستای تقویت انتقال و انتشار میراث فرهنگی ناملموس نسبت به شبکه‌سازی میان اجتماعات محلی، گروه‌ها و افراد اقدام نماید که این هدف را از طریق برگزاری نشست‌های منطقه‌ای و تقویت شبکه‌های بین‌المللی و منطقه‌ای فعال در حوزه تبادل اطلاعات در خصوص پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس پیگیری می‌کند.
مومنی در ادامه افزود: بنابر آنچه شرح آن رفت، نشست تخصصی مورد بحث در راستای تبادل تجارب و اطلاعات میان کشورهای مدعو، تدوین یک روش پژوهشی و پروژه‌های آزمایشی و همچنین شناسایی اقدامات پاسدارانه خوب در ارتباط با تغییرات اقلیمی و اثرات آن است.
این مقام مسئول در مرکز میراث ناملموس تهران از حضور ارمنستان، افغانستان، پاکستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ترکیه به عنوان کشورهای زیرمنطقهای آسیای غربی و مرکزی و همچنین نمایندگانی از کشورهای ژاپن، کره و اندونزی در این نشست خبر داد.
او افزود: این کشورها در بعضی از آسیب‌های نشأت‌گرفته از پدیده تغییرات اقلیمی دارای اشتراکاتی هستند و بنابراین پتانسیل کمک به اجتماعات محلی برای تقویت تاب‌آوری در مقابل آثار تغییرات اقلیمی و همچنین کمک به آنان برای کاهش تغییرات اقلیمی و در نهایت کمک به پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در مواجهه با تغییرات اقلیمی و اثرات آن را دارند.
او تصریح کرد: بنابراین فراهم آوردن فرصتی برای کارشناسان این کشورها برای به اشتراک‌گذاری تجارب‌شان از طریق ارائه مطالعات موردی و بحث و بررسی پیرامون آنها و در نهایت رصد مشترک آثار تغییرات اقلیمی بر میراث ناملموس و پیشنهاد اجرای پروژه‌های آزمایشی در کشورهای منتخب با هدف ارتقای آگاهی‌ها در مورد چگونگی پاسداری از میراثفرهنگی ناملموس می‌تواند به ارتقا و تقویت تاب‌آوری اجتماعات محلی در مواجهه با تغییرات اقلیمی و آثار آن و بهبود رفاه حال اجتماعات محلی کمک کند.
چرا اصفهان؟
رئیس مرکز میراث ناملموس تهران درباره دلیل انتخاب اصفهان به عنوان محل برگزاری این نشست توضیح داد: اصفهان از دیرباز به دلیل دارا بودن جاذبههای طبیعی، تاریخی و فرهنگی در کانون توجه جهانیان قرار داشته است.
او با بیان اینکه این شهر شکوه خود را در دوره صفوی تجربه کرده و یادگارهای بسیار نفیسی را از آن دوران در دل خود جای داده است، افزود: خوشبختانه تعدادی از این ابنیه و آثار همچون میدان نقش جهان، مسجد جامع اصفهان، باغ چهلستون و تعدادی کاروانسرا به ثبت جهانی رسیده‌‌اند.
رئیس مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای‌غربی و مرکزی همچنین به تعدادی از قنات‌های اصفهان ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو اشاره کرد و افزود: این سازه‌های آبی از دوران کهن کارکردهای موثری در زمینه توسعه پایدار داشته‌اند.
مومنی با بیان اینکه اصفهان به عنوان شهر جهانی خلاق صنایع‌دستی معرفی شده و میراث ناملموس جهانی چوگان نیز با تاریخ اصفهان گره خورده است؛ افزود: هنرمندان اصفهانی در عرصه هنرهای سنتی چون کاشیکاری، نگارگری، موسیقی و خوشنویسی همواره بسیار صاحب‌نام بوده و هستند که هر یک از این هنرها خود جلوه‌ای از میراث فرهنگی ناملموس است.
مومنی با بیان اینکه متأسفانه در سالهای اخیر زایندهرود به عنوان یکی از جاذبههای طبیعی در سطح جهانی، با خشکیهای متعددی مواجه شده است، ادامه داد: این تغییرات دلیل جابه‌جایی حاملان میراث ناملموس، از بین رفتن منابع طبیعی مهم و همچنین از بین رفتن سبک زندگی اجتماعات محلی و بومی است که با آن میراث ناملموس مرتبط هستند.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: خشکی زایندهرود تاثیر منفی عمیقی بر جذب گردشگر در این شهر داشته است که خود دلیلی مضاعف برای کم‌رونقی و آسیب به وجوه ی از میراثفرهنگی ناملموس این منطقه نیز به شمار می‌رود.
استقبال با چوگان و نقش‌جهان
معاون مرکز میراث ناملموس تهران نیز در این نشست خبری به دیگر دلایل انتخاب اصفهان به عنوان محل میزبانی از این نشست منطقه‌ای اشاره کرد و در این باره افزود: اصفهان آثار جهانی متعددی دارد که میدان نقش جهان را می‌توان شاخص‌ترین اثر در این رابطه دانست.
کاترین اعظمی با بیان اینکه بازی چوگان با تاریخ میدان نقش جهان گره خورده است، افزود: به مناسبت افتتاحیه این نشست مراسم بازی چوگان که خود در فهرست میراث ناملموس یونسکو به ثبت رسیده است نیز در میدان نقش جهان اصفهان برگزار می‌شود.
او در ادامه با نظر به نقش‌های مختلفی که فعالان غیر دولتی در طراحی و اجرای برنامه‌های پیشنهادی می‌توانند ایفا کنند، تصریح کرد: در این نشست حدود ۱۵ کارشناس از کشورهای مختلف منطقه و همچنین نمایندگانی از کره جنوبی، ژاپن و اندونزی حضور دارند و در نشست حاضر تعداد ۴ الی ۵ مطالعه موردی منتخب از میان کشورهای شرکت‌کننده ارائه خواهد شد.
دبیر نشست تخصصی زیرمنطقهای میراث فرهنگی ناملموس و تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیمی خاطرنشان کرد: در انتخاب کشورها برای ارائه مطالعه موردی نهایت تلاش برای پوشش دادن تمام زیر منطقه از منظر گستره جغرافیایی به عمل آمده است.
نقش پررنگ جوامع محلی در پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس
ژانت بلیک، استادیار دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی و همچنین مدیر موسسه باغ پارسی میراث زنده در پیام تصویری خود که در این نشست برای خبرنگاران پخش شد، «باغ پارسی میراث زنده» را یک تشکل غیردولتی معرفی کرد که با کنوانسیون ۲۰۰۳ یونسکو همکاری دارد و البته از سمن‌های مورد تائید یونسکو نیز محسوب می‌شود.
او در ادامه به افزایش پرشتاب آثار منفی تغییر اقلیم و تأثیر آن بر میراث فرهنگی ناملموس اشاره کرد و میراث ناملموس را برای جوامعی که تحت‌تأثیر آثار منفی تغییر اقلیم بوده‌اند، یک منبع فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و روانی کلیدی دانست که از منظر تاب‌آوری اجتماعی جایگاه بسیار مهمی نزد جوامع دارد.
بلیک با بیان اینکه پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس تنها کار دولت‌ها نیست، خاطرنشان کرد: پاسداری باید با کمک جوامع محلی و جوامع فرهنگی مرتبط با این میراث انجام شود و جایگاه دولت‌ها بیشتر حمایت از عملکرد جوامع محلی در راستای روح کنوانسیون ۲۰۰۳ یونسکو است.
او در ادامه درباره نقش دولت‌ها در حمایت از جوامع محلی توضیح داد: این اقدام تا حدی چالش‌برانگیز است، زیرا دسترسی به تمامی گروه‌هایی که در قالب جامعه محلی زیست می‌کنند؛ برای دولت‌ها ممکن نیست. از همین‌رو سازمان‌های غیردولتی نقش بسیار مهمی در برقراری پیوند میان دولت‌ها با جوامع محلی دارند؛ چراکه علاوه‌بر همراهی با دستگاه‌های دولتی، می‌توانند پیوند خوبی نیز با جوامع محلی برقرار کنند.
این استاد دانشگاه شهید بهشتی ضمن بیان این مطلب که در چارچوب کنوانسیون ۲۰۰۳ یونسکو برای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس، جایگاه ویژهای برای سمن‌ها در نظر گرفته شده است، یادآور شد: یونسکو اکنون ساختاری دارد که می‌تواند سمن‌های مرتبط را در چارچوب کنوانسیون ۲۰۰۳ اعتباربخشی کرده تا به عنوان بازوی مشورتی کشورهای عضو عمل کنند. در عین حال، در متن کنوانسیون به وضوح آمده است که سمن‌های مورد تأیید یونسکو می‌توانند به دولت‌ها در شناسایی میراث فرهنگی ناملموس و در سیاهه‌برداری از آنها یاری برسانند.
بلیک در ادامه با طرح این پرسش که چرا جلسه‌ای زیرمنطقهای برای کشورهای آسیای غربی و مرکزی برگزار می‌شود و اهمیت برگزاری جلسه پیش‌رو در چیست، تصریح کرد: به غیر از نکاتی که تاکنون گفته شد که از جمله آنها جایگاه میراث فرهنگی ناملموس در تاب‌آوری جوامع محلی در مقابل آثار منفی تغییر اقلیم است، در جلسه زیرمنطقهای پیش‌رو ما میزبان نمایندگانی از چند کشور عضو مرکز میراث ناملموس تهران هستیم، چراکه زیرمنطقه ما به‌شدت تحت‌تأثیر آثار منفی تغییرات اقلیمی از جمله خشکسالی، سیل، زلزله و نظایر اینها قرار دارد.
مدیر موسسه میراث زنده باغ پارسی ادامه داد: متأسفانه ما چارچوب حقوقی برای حفاظت از محیط زیست این منطقه نداریم. در واقع در این حوزه خاص در حقوق بین‌الملل با یک کاستی روبه‌رو هستیم و آن نبود چارچوب حقوقی برای محافظت از محیط زیست است. میراث فرهنگی ناملموس جایگاه ویژهای در زندگی مردم منطقه به ویژه در رویارویی با آثار منفی تغییرات اقلیمی دارد.
بلیک با بیان اینکه یکی از اهداف ما در برگزاری نشست تخصصی پیش‌رو به اشتراک گذاشتن تجارب کشورهای زیرمنطقه با یکدیگر در استفاده از میراث ناملموس برای رویارویی با آثار تغییر اقلیم است، به اشتراک‌گذاری رویکردهای مناسب و تدوین راهکاری برای آینده به منظور استفاده از میراث فرهنگی ناملموس در پیشگیری از آثار منفی تغییر اقلیم را از دیگر اهداف این نشست برشمرد.
این استاد دانشگاه شهید بهشتی در پایان از اصحاب رسانه خواست که نسبت به آگاهی‌افزایی در خصوص میراث فرهنگی ناملموس و جایگاه آن در زندگی مردم و جوامع و نقش آن در پیشگیری از سوانح و تاب‌آوری در مقابل آثار منفی تغییر اقلیم برای ایرانیان اقدام نمایند.
لینک انتشار پیش خبر برگزاری این نشست در سایت یونسکو: *لـیـنک*
